Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիր, Ավագ դպրոց, 9-4 դասարան
Առողջապահություն
Երկիրն ունի ազգային առողջապահական համակարգ, որը ներառում է ինչպես պետական, այնպես էլ մասնավոր բժշկական հաստատություններ։ Հանրային առողջապահական համակարգը տրամադրում է անվճար բժշկական օգնություն, սակայն ծառայությունների որակը և հասանելիությունը կարող են տարբեր լինել՝ կախված տարածաշրջանից և ֆինանսավորումից:
Շարունակել կարդալ “Աշխարհագրություն 05․05․2024”Հայաստանի Հանրապետության (ՀՀ) գյուղատնտեսությունը ԽՍՀՄ ժամանակներից մինչև մեր օրերը զգալիորեն փոխվել է։
Շարունակել կարդալ “Աշխարհագրություն 01.04.24”Մթերք
Մինչև 1920 թվականը Հայաստանում գործել են սննդի արդյունաբերության խոշոր ձեռնարկություններ։
Առավել զարգացած էր գինու-կոնյակի ճյուղը (թողարկել է Հարավային Կովկասում արտադրվող կոնյակի 73, սպիրտի՝ 38 %-ը), որտեղ գերակշռել է ռուս, կապիտալը։
ԽՍՀՄ-ի ժամանակ Հայաստանում ՝ Սիսիանում, արտադրվել է Հայաստանում արտադվող լավագույն պանիրը՝ բարձրորակ շվեյցարական պանիր և չանախ, որն արտահանվել է Լիբանա, Լեհաստան։ Արտադրվել է նաև Գարեջուր, կոնյակ պահածոներ, օճառ, բրինձ և այլն։
Մինչև ՀՀ-ի անկախացումը, Հայաստանի արդյունաբերության բաժինը ՀՆԱ-ում ավելին էր, քան մնացած բոլոր ճյուղերինը միասին վերցրած: Մինչեւ 1988 թ.-ի Սպիտակ երկրաշարժը այն առնվազն 600 անգամ ավելի շատ արտադրանք էր թողարկում, քան 1920-ական թթ. վերջին: 1913 թ. արդյունաբերական ձեռնարկություններ կային ընդամենը 8 բնակավայրում: Դրանք էին Երեւանը, Ալավերդին, Գյումրին, Արտաշատը, Կապանը, Մեղրին, Գավառը եւ Դիլիջանը: Արդյունաբերության մեջ զբաղվածների թիվը չէր գերազանցում 6 հազ. մարդ: 1980-ական թվականների վերջին ավելի քան 700 արդյունաբերական ձեռնարկություններ էին գործում բոլոր վարչական շրջաններում և քաղաքներում` ավելիքան 200 բնակավայրերում: Արդյունաբերության մեջ զբաղված էին գրեթե կես միլիոն մարդ: Ի սկզբանե այդպիսի արագ զարգացումը հենվում էր բնական ռեսուրսների յուրացման վրա:
Շարունակել կարդալ “Աշխարհագրություն 04.02.24”Գանգրափետուր հավալուսն
Գանգրափետուր հավալուսնը հավալուսների ընտանիքին պատկանող, բնադրող-չվող և հազվագյուտ թռչուն է, որը գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Մարմնի երկարությունը 160-180 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 310-345 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 13-14 կգ։ Կտուցը շատ մեծ է՝ նարնջագույն կոկորդային պարկով։ Ոտքերը և թևատակը մոխրագույն են, թևատակի կենտրոնում կա բաց գույնի երկայնակի շերտ։ Բնադրման շրջանում փետրածածկը խամրած սպիտակ է, ներքևից՝ մոխրավուն երանգով։ Գագաթի և վզի հետին մասում կան գանգուր փետուրներ։ Աչքերի շրջանի մաշկը բաց վարդագույնից մանուշակագույն է։ Առաջնային փետուրները և նրանց ծածկողները վերևից սև են։ Երիտասարդը վերևից բաց մոխրագույն-դարչնագույն է, ներքևից՝ աղոտ սպիտակ։ Գագաթը տափակ է, գլխի հետին մասում կան կարճ ցցուն փետուրներ։
Շարունակել կարդալ “Հայաստանում ապրող թռչունները”
Հարցեր եւ առաջադրանքներ
1. Լեռնակազմական ո ՞ր գործընթացներն են ձեւավորել Հայկական
լեռնաշխարհի մակերևույթը:
Հայկական լեռնաշխարհը ձևավորվել է մոտ 25−30 մլն տարի առաջ` այդտեղ ընթացող ալպյան լեռնակազմական գործընթացների շնորհիվ։ Ծովն աստիճանաբար նահանջել է, և բարձրացող գեոսինկլինալը վերածվել է լեռնային երկրի, երկրաբանական շերտերը խախտվել են՝ գոյացնելով ծալքաբեկորային լեռներ։ Այդ ամենն ուղեկցվել է ուժեղ հրաբխային ժայթքումներով։Լեռնակազմական երևույթները Հայկական լեռնաշխարհում դեռևս շարունակվում են։ Դրա վկայությունն են Նեմրութ (Սարակն) և Թոնդրակ գործող հրաբուխները և հաճախակի կրկնվող երկրաշարժերը։
Շարունակել կարդալ “Աշխարհագրություն 24․09․23”
Թովմասյան Մոնիկա 